İSTANBUL (İGFA) – Üsküdar Üniversitesi Sosyoloji Kısmı Lideri Prof. Dr. Barış Erdoğan, Kartalkaya’daki oteldeki yangın enkazında hâlâ cesetler aranırken, etraftaki otellerde olup bitene kayıtsız bir formda piste çıkan tatilcilerin oluşturduğu tabloyu kıymetlendirdi.
Prof. Dr. Barış Erdoğan, yangın sonrasına yaşananlara ait, Kartalkaya’daki oteldeki yangın enkazında hâlâ cesetler aranırken, etraftaki otellerde olup bitene kayıtsız bir formda piste çıkan tatilcilerin oluşturduğu tablonun toplum olarak vicdanları bir defa daha derinden yaraladığını söz etti.
Toplumumuzun kültürel belleğinde yüzyıllardır derin kökleri olan yas, dayanışma ve komşuluk üzere kavramların büyük ölçüde aşındığına şahit olunduğunu lisana getiren Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Eskiden, yakın bir etrafımızda cenaze olduğunda bırakın eğlenmeyi meskende televizyon yahut radyo açmaktan bile kaçınırdık. Yüksek sesle gülmeyi bile uygun bulmayan bu yaklaşım, Anadolu irfanının derin bir empati kültürüne nasıl mesken sahipliği yaptığını gösteriyordu. Bu türlü bir hal, yalnızca nezaket kuralı değil birebir vakitte kederli olanın acısını yüreğimizde hissetmenin bir yansımasıydı. Fakat, günümüzde bu hassaslığın giderek zayıfladığını görüyoruz. Orman yangınları ya da sarsıntılar üzere büyük felaketler kelam konusu olduğunda, olaydan etkilenmeyen birtakım kısımların hiçbir şey olmamış üzere hayatlarına devam etmesi bunun en somut göstergesi. Oysa evvelden tasada ve sevinçte ortak bir ‘millet olma’ şuuru vardı; bu da felaketler karşısında kenetlenmemizi, acıyı bölüşüp dayanışmayı mümkün kılıyordu. Bugün ise bu paylaşma hissinin zayıfladığını gözlemlemek ne yazık ki sıkıntı değil” diye konuştu.
HEM DAYANIŞMA REFLEKSLERİMİZ KÖRELİYOR HEM DE EMPATİ KÜLTÜRÜMÜZ EROZYONA UĞRUYOR!
Bu değişimin gerisinde çeşitli etkenlerin yattığını da kaydeden Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Öncelikle, çağdaş kentleşme ve bireyselleşmenin yaygınlaşmasıyla birlikte, kendimizi kolektif bir yapının modülü üzere görmek yerine özel alanlarımıza çekilmeyi daha çok tercih eder hâle geldik. Kendi hayatlarımıza ve sıkıntılarımıza odaklanmak, toplumsal sorumluluk ve hassasiyeti ikinci plana itiyor. Böylelikle hem dayanışma reflekslerimiz köreliyor hem de empati kültürümüz erozyona uğruyor. Buna ek olarak, günümüzün tanınan kültürü ‘anı yaşamak’ ve ‘hayattan keyif almak’ mottoları üzerine konseyi. Tüketim kültürü, bizi durmaksızın yeni tecrübeler, alışveriş ve cümbüşün peşinde koşturmaya yönlendiriyor. Daima değişen, süratle akıp giden gündem içinde, toplumsal acılar ve kayıplar kısa müddette gündemden düşüyor.” dedi.
Bu ortada toplumsal medyanın bu süreçteki tesirinin de yadsınamaz olduğunu belirten Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Toplumsal acılar ve kayıplarla ilgili haberler çok süratli biçimde dolanıma giriyor ama birebir süratle gündemden düşüyor. Bu durum bazen ‘duyarsızlaşmaya’ kapı aralıyor. Evvelce mahallî ölçekte yaşanan acılar etraftakiler tarafından daha uzun müddet hissedilir ve paylaşılırdı; meğer artık dünyanın her köşesinden felaket imajlarıyla daima karşılaşan beşerler, olağan dışı durumlara bile süratle alışabiliyor. Bilhassa ‘Bana bir şey olmadı, o hâlde şanslıyım’ fikri, acıyı görmezden gelmek ve onu zihinsel olarak uzak tutmak için kullanılan bir savunma sistemi olarak karşımıza çıkıyor.” diye konuştu.
Unutulmaması gereken temel gerçeğe işaret eden Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Acılar paylaşıldıkça hafifler. Yas tutmak ya da en azından yas tutanlara ve kayıplara hürmet göstermek, sadece eski bir gelenek değildir; tıpkı vakitte bir toplumu toplum yapan temel kıymetlerden biridir. Şayet bu bedelleri korumak istiyorsak, dayanışmayı yine canlı tutacak, empatiyi güçlendirecek adımlar atmamız gerekiyor” dedi.