Başkan Zeytinoğlu, gümrük tarife artırımlarının Türkiye’ye olası etkilerini değerlendirdi
KOCAELİ (İGFA) – Kocaeli Sanayi Odası (KSO) Başkanı ve İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) Lideri Ayhan Zeytinoğlu, ABD Başkanı Trump’ın birçok ülkeye karşı getirdiği tarife artışlarının tesirleri ile ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Başkan Zeytinoğlu şunları söyledi: “Başkan Trump seçim kampanyası sırasında kelam verdiği üzere başta ABD’ye karşı yüksek gümrük duvarları uygulayan ülkelere karşı olmak üzere geniş tarife artırımlarını açıkladı.
Özellikle Çin, Vietnam, Tayvan, Güney Kore ve Japonya üzere ülkeler olumsuz etkilenirken Türkiye’ye karşı yüzde 10’luk bir oran öngörüldü. Bu durum Türkiye’nin ABD pazarında kimi rakiplerine karşı avantaj kazanabileceğini gösteriyor. Bilhassa dokumacılıkta bu durum bir avantaj olabilir. Lakin kelam konusu yüzde 10’luk vergi; çelik, alüminyum, bakır, kimi ilaçlar ve araba kesimleri haricindeki dallar için geçerli. Bu bölümlerde halihazırda uygulanan yüzde 25’lik vergi tıpkı oranda uygulanmaya devam edecek. Bu kesimlerde de sevindirici olan ülkemize uygulanan yüzde 25’lik verginin öteki ülkelere de uygulanacak olmasıdır.
ABD TARİFELERİ REKABETİ SERTLEŞTİRECEK
Öte yandan ABD pazarında rekabet gücünde azalma gören Çin üzere birtakım ülkeler daha agresif ihracat stratejileri izleyerek Türkiye için AB üzere pazarlarda rekabeti artırabilir. Türkiye’nin ABD pazarında şimdilik nispeten düşük olan tarife avantajını kullanarak pazar hissesini artırması mümkün. Halihazırda ABD, Almanya’nın gerisinden ikinci büyük ihracat pazarımızı oluşturuyor. Kimyevi hususlar ve mamulleri 2024’te 1,5 milyar dolarla ABD’ye en fazla ihracat gerçekleştiren bölüm oldu. Bu dalı, 1,2 milyar dolarla otomotiv sanayisi, 856 milyon dolarla hazır giysi ve konfeksiyon, 784,3 milyon dolarla halı, 774,1 milyon dolarla elektrik ve elektronik kesimleri izledi.
AB TRUMP’IN HEDEFİNDE
AB ile bağlantılar açısından baktığımızda, AB’nin Trump tarafından bilhassa gaye alındığını görüyoruz. Çelik ve alüminyuma yüzde 25, arabalara yüzde 25 gümrük vergisinin akabinde, artık yüzde 20’lik ek gümrük vergisi ile karşı karşıya. Trump tarifelerde karşılıklılık unsurunu uygulayacağın söylüyordu ve ‘bize kim ne kadar vergi uyguluyorsa, biz de ona o kadar uygulayacağız’ diyordu lakin bunun yanlışsız olmadığını gördük.
ABD Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan 2025 Ticaret Kestirim Raporu dış ticaret pürüzlerini tanımlıyor. Bu kapsamda AB Sonda Karbon Düzenleme Sistemi (SKDM), AB ormansızlaşma tedbire regülasyonu, REACH Tüzüğü, F-Gazları Regülasyonu, Ambalaj Atığı Regülasyonu, dijital hizmet vergileri ve Tıbbi Aygıtlar Regülasyonu üzere AB’nin iç pazarı regüle etmek için kabul ettiği yasa ve kurallar ABD ekonomik çıkarları için tehdit olarak tanımlanıyor.
Avrupa Komisyonu Başkanı von der Leyen bunlara karşı AB’nin de tedbirler alacağını ve nisan ortasına kadar tarife artışlarının uygulamaya koyulacağını açıkladı. Birinci evrede 2018’de Trump’ın birinci başkanlığı sırasında kabul edilen fakat daha sonra askıya alınan, viski, dokumacılık, çelik ve alüminyum eserleri, tekneler ve motosiklet üzere makul eserlere yönelik tarife artışları uygulamaya koyulacak. AB yeni tarifelere bahis olacak sınai ve ziraî eserlerin tarife kodlarını içeren 100 sayfalık bir evrak yayınladı. Bu kapsamda etkilenecek eserlerin toplam kıymeti 18 milyar avroyu buluyor.
AB’nin alternatif pazar arayışları ve maliyeti düşürme teşebbüslerinde bulunması mümkün. Burada bir üretim üssü olarak Türkiye’ye yönelik artan yatırımlar kelam konusu olabilir. Gerek AB gerekse Çinli şirketler Türkiye’deki şirketlere yatırım yaparak ABD pazarına bu yolla erişim sağlamayı düşünebilir. Lakin Trump’ın bu istikamette bir artış sezdiğinde bu sefer Türkiye’den gelen ithalatın önünü tıkaması da kelam konusu olabilir.
GÜMRÜK BİRLİĞİ GÜNCELLENMELİ
Bu devirde Gümrük Birliği’nin güncellenmesi artık yalnızca ticari korkularla gündemde değil bundan da öte stratejik bir mecburilik haline geldi. 3 Nisan tarihinde yapılan Yüksek Seviyeli Ekonomik Diyalog Toplantısı ve 8 Nisan’da yapılacak olan Türkiye Yatırım Platformu toplantıları Türkiye-AB ekonomik diyaloğunun canlandırılması açısından kıymet taşıyor. Global ticaret ile ilgili konumların koordine edilmesi zaten Gümrük Birliği ilgisinin de bir gereğidir. Gümrük Birliği’nin kamu alımları, hizmet ticareti ve tarımı içine alacak halde genişlemesi ve derinleşmesi ABD siyasetleri sonucunda oluşacak kaybın telafi edilmesinde tesirli olabilir. Mal ticaretinin daralması dijital ticaret ve hizmet ticaretinin değerini artırabilir ve bugüne kadar kullanılmayan potansiyelin de gerçekleştirilmesini tetikleyebilir.
