Bursa Osmangazi’den bir ‘Çalıkuşu’ geçti
BURSA (İGFA) – Bursa’da Ördekli Kültür Merkezi’nde düzenlenen Kolektif Okuma aktifliği, Osmangazili edebiyatseverleri bir ortaya getirdi.
Program boyunca editör-sosyolog Demet Çoraklı, Reşat Nuri Güntekin’in edebiyatımıza katkılarını ve aşk kıssası olarak tanınan Çalıkuşu yapıtının yüklü olarak devrin toplumsal, kültürel, toplumsal meselelerini lisana getirmedeki başarısına dikkat çekti.
İlk olarak 1922 yılında Vakit Gazetesi’nde yayınlanan Çalıkuşu romanının Türk Edebiyatı’nın en sevilen klasik yapıtları ortasında yer aldığını söyleyen Çoraklı, “Çalıkuşu, İstanbul’un dışına çıkarak, Anadolu’nun Bursa, İzmir, Çanakkale ve Tekirdağ kentlerinde geçen ve art planda Osmanlı’nın son yıllarını işleyen bir romandır. Yapıtta, İstanbul’da esaslı bir ailenin kızı olan çocuk ruhlu Feride’nin çok sevdiği nişanlısı tarafından ihanete uğramasıyla kendini öğretmenlik mesleğine adaması ve hayatını kazanabilmek için Anadolu’da kent şehir dolaşması anlatılır. Birebir vakitte Çalıkuşu, Türkiye’de yeni ve çağdaş bir devrin başlamasını özendiren bir roman olarak kabul edilmektedir” dedi.
Demet Çoraklı, “Çalıkuşu yapıtı, periyodun toplumsal problemlerine değinen, idealist öğretmen Feride’nin sergilediği tutum ve davranışları ile bir anda toplumun nabzını yakalamıştır. Yayınlandığı 1922 yılında, başkarakter Feride ile toplumun sesi, yapıtta anlatılan gerçekçi bakış açısı ile de Cumhuriyet’in gelişinin habercisi niteliği kazanmıştır” değerlendirmesinde bulundu.
Sosyolog Demet Çoraklı, Reşat Nuri Güntekin’in öğretmen olarak ilk görev yerinin Bursa Sultanisi yani Bursa Erkek Lisesi olması, Bursa’da Ahmet Vefik Paşa sahnesinde Muhsin Ertuğrul’u izlediğinde tiyatro yapıtları yazma kararını almış olması ve Çalıkuşu yapıtında Bursa’nın Zeyniler Köyü’nü işlemiş olmasının altını çizerek, Reşat Nuri Güntekin’in hayatındaki Bursa’ya da dikkat çekmiş oldu.
Çoraklı, “Çalıkuşu çok sevilince, 1966 yılında çekilen sinema ve 1982 yılında TRT’de yayınlanan dizi ile taçlandı. Böylelikle Türkiye’deki dizi kültürü de başlamış oldu. Eser, duygusal bir olayı anlatmakla birlikte periyodun toplumsal sıkıntılarını eleştirel olarak da ortaya koymuştur. Ayrıyeten Cumhuriyet’ten 1 yaş büyük olan bu eser, Atatürk periyodunda öngörülen bir bayan modeli çizdiği için de çok değerlidir” diye konuştu.
‘Kolektif Okuma’ aktifliği sonunda ise Demet Çoraklı, kültüre ve sanata hassaslıkları sebebiyle Osmangazi Belediye Başkanı Erkan Aydın ve Osmangazi Belediye Lider Yardımcısı Memnun Esendemir’e teşekkür etti.