BURSA (İGFA) – Bursa Uludağ Üniversitesi İdeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Metin Becermen’in idaresinde gerçekleşen söyleşide, Prof. Dr. Ferudun Yılmaz, 1990’lı yıllarla birlikte iktisat ve ideoloji kavramlarının birbirlerini bulduğunu söz etti. İktisat kavramının 200-250 yıl kadar bir geçmişi olduğunu belirten Prof. Dr. Yılmaz, “İktisat sanayi kapitalizmi ile çok ilişkilidir” dedi.

18. yüzyılın son çeyreğinde İngiltere’de sanayi ihtilalinin gerçekleştiğini hatırlatan Prof. Yılmaz, bu döneme kadar geçimlik bir iktisattan bahsedilebileceğini de söyledi. Prof. Dr. Yılmaz, şöyle devam etti:

“Sanayi, beşerler için dönüştürücü bir yapı olarak ortaya çıkıyor. Seri üretim ortaya çıkıyor. Günlük üretimin çok ötesinde üretim yapabiliyorsunuz. Emek,sermaye ve toprak üzere kavramların öteden beri var sanırız. Halbuki o denli değildir. Bu kavramlar sanayi ihtilaliyle ortaya çıkar. Emeğin ortaya çıkması sanayi devrimiyledir. Yüksek refahla iktisat dokunulabilir bir dünya olur. Klasik dünyada Çinlilerle Amerikalılar ortasında iktisadi manada çok büyük bir fark yoktu. Adam Smith, Ulusların Zenginliği kitabını müellif. O’na nazaran zenginliğin kaynağı üretimdir.”

Sanayi ihtilalinin akabinde iktisatta yaşanan tartışmalara da değinen Prof. Dr. Yılmaz, “Marx’tan evvel sanayi ihtilaliyle 14-16 saat bir hapishane sistemiyle çalışan beşerler makinelere saldırırken, Marx’tan sonra ise yüksek refah üretiyoruz, bir kesim yüksek hisse alırken değerli bir kısmı geçimlik bir hisse alıyor diyerek sermaye ile çatışır” diye konuştu.

Prof. Dr. Yılmaz, şöyle devam etti:

“Emek-değer teorisi ortaya çıkıyor. İktisadi kıymeti belirleyen şey ünite emektir deniliyor. Bu teori fiyat meselesini çözemiyor. Bu türlü olunca fayda-değer teorisi ortaya çıkıyor. Tüketicinin belirleyici olduğu belirtiliyor. Bu Marx’ın terminolojisini çöpe atıyor. Bu durum Marx’ı sosyologların eline bırakıyor. İktisat ise heterodoks denilen eğilimlerin elinde kalıyor. İktisat tabiat bilimlerine misal bir bilim olma yolunda ilerliyor. Marjinal yarar ile fiyatlar açıklanabiliyor.

Ana akım iktisat, tüketici davranışlarındaki rasyonellikten yola çıkarak, rasyonel bireylerin çıkar maksimizasyonu peşinde koştuğu dünyamızda, en yüksek refahı ürettiğinden hareket eder.

İtirazcı fakat zayıf bir gelenek ise tüketicinin rasyonel olmadığından yola çıkarak, gösterişçi tüketimden bahseder. İçinde bulunduğu statü ya da sınıfın davranış kalıplarına uyma gereği duya. Alt katmanlar üst katmanlara bakar, üst katmanlar da birbirlerine bakar. Davranış rasyonel değildir ancak statüde bulunmanın getirdiği bir eğilimdir der.

Radikal politik iktisatçılar da, bu kapitalizm yüksek refah üretiyor lakin adaletsiz dağıtıyor ve etrafa ziyan veriyor, devlet eliyle düzenleme isterler.”

“İktisatçılar bilim olmak istedikleri için mümkün mertebe kendilerini ideolojiyle ilişkilendirmemişlerdir” diyen Prof. Dr. Yılmaz, “1970’li yıllarda yeniden ideoloji diyemezler lakin iktisat metodolojisi derler. 1990’lı yıllara kadar bu türlü masraf. Bu tarihten itibaren iktisat ideolojisi tanımlamasını kullanırlar” dedi.

Soruları da yanıtlayan Prof. Dr. Ferudun Yılmaz’a Çağdaş Eğitim Kooperatifi’nin “Kır Çiçekleri Okusun Diye” toplumsal sorumluluk projesine ismine yapılan bağışın sertifikası ve bir tabak ikram edildi.