Manisa’da geleceğin tarihi konuşuldu
MANİSA (İGFA) – ‘Dolu Dolu Festival’ sloganıyla bu yıl 485’inci sefer gerçekleştirilen Memleketler arası Manisa Mesir Macunu Festivali’nde ‘Tarihin Geleceği ve Geleceğin Tarihi’ söyleşisi, Manisalı tarih tutkunlarını bir ortaya getirdi. Söyleşide Tarihçi ve Muharrir Prof. Dr. Emrah Safa Gürkan ile Direktör, Senarist Ezel Akay Manisalılarla buluştu.
Manisa Büyükşehir Belediyesi Kültür Merkezi Lale Salonu’nda gerçekleştirilen söyleşiye, Manisa Büyükşehir Belediye Başkanı Mimar Ferdi Zeyrek ve Nurcan Zeyrek, Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Burak Deste, Genel Sekreter Yardımcıları Ulaş Aydın ve Oğuz Murat Pınar, siyasi parti temsilcileri, sivil toplum örgütlerinin temsilcileri ile Manisalılar katıldı. Gürkan ve Akay’ın konuşmacı olarak katıldığı söyleşi, izleyicilere hem geçmişe hem de geleceğe dair farklı bir bakış açısı sundu.
“AŞIRI BİR BİLGİ BOLLUĞU VAR”
Söyleşinin temasının nasıl belirlendiği konusuna değinerek söylerine başlayan Ezel Akay “Bir defa tarihin geleceği ne olacak? İleride tarih nasıl yapılacak, yapılabilecek mi? Bir manası kalacak mı? Zira geçmiş yüzyıllarda tarihi araştırmalar kayıp metinlerin, bilinmeyen toplulukların hakkında toplanan bilgilerin küçük küçük bir ortaya getirilmesiyle yapılıyordu. Artık çok bir bilgi bolluğu var. Bundan 150 yıl sonra da olacak. Bu benim için tarihi geleceğiyle ilgili bir şey. Biz öykü anlatıcılarının çok üzerinde düşündüğü bir diğer husus da gelecekle ilgili düşünürken bundan 100 yıl sonrasını düşünürken ona bir de tarih yazmamız gerekiyor” sözlerini kullandı.
“Tarihçi yapay zekayı kullanmaya da bir ölçü direnecektir”
Tarih metni yazarken en büyük dehşetinin “Eskinin seslerini tekrardan bulmak mümkün mü” sorusu olduğunu belirten Emrah Safa Gürkan, “Çünkü bir yerde buldunuz 100 milyonlarca doküman. O vakit söylenen birçok şeyin yanlış olduğu çıkacak. Tarih aslında çok az bilgiyle bir şey yapmak.
Çok spekülatif bir alan. Birden fazla vakit 2 fotoğraftan bir öykü yazmak üzere. Sosyoekonomik tarih ya da iktisatla ilgili bir şey yapmıyorsanız bir öykü kısmı da var. O yüzden eski tarihçiler tıpkı vakitte düzgün hikayecilerdir. Bir arşive gidiyorsunuz ya da aşikâr görseller üzerine bir tarih yazıyorsunuz. En hoş sınırlıysadır. 2010’lardaki toplumsal medya yansısı diye bir tez yazılacak olunsa milyarca şey nasıl okunacak. ‘Yapay zeka kullanılır’ diyorlar ancak biz tarihçilerin en sık yaptığı şey ortada adam kullanmamaktır. Tarihçi yapay zekayı kullanmaya da bir ölçü direnecektir” dedi.
“YAŞADIKLARIMIZI VE BİLGİLERİMİZİ GELECEK TARİHE AKTARABİLİRSİN”
İnsana muhtaçlık olacağını düşündüğünü ve sanal zekadan o kadar korkmaya gerek olmadığını tabir eden Ezel Akay, “Bizler nasıl değişeceğiz onu merak ediyorum. Bu argüman şu anda kaydediliyor. O da verinin içine girmiş olacak. 19 yaşında bir gencimizi göndersek 300 yıl geriye, derviş sayarlar bilgisiyle. Anlattığı birtakım şeyleri anlamazlar. Fakat bizden 100 yıl sonra yaşayacak kişi, bizi anlar. O bilgiler kaybolmuyor. Onlar bizim söz ettiklerimizi anlayabilir” diye konuştu.
“TİYATRO TÜRKİYE’DE ALTIN ÇAĞINI YAŞIYOR”
Emrah Safa Gürkan ise teknolojinin üretim üzerindeki tesirine dikkat çekti. Kameranın icadıyla birlikte oyunculuk ve oyuncuların yaşadığı değişime dikkat çeken Gürkan, kameranın ortaya çıkmasının akabinde neden tiyatro yapılmaya devam edildiğini sordu. Bunun çok kolay bir nedeni olduğunu lisana getiren Ezel Akay, “Oyuncu ve seyircinin, yani insanın beşerle müsabakasının çok özel bir yeri var.
Topluca bir şey seyretme ritüeli insanlık tarihi kadar eski. Niçin herkes bu kadar konserlere gidiyor? Niçin futbol maçları televizyonda verilirken maça gidiliyor? Topluca bir kıssa dinlemeye her vakit muhtaçlık duyuluyor. Tiyatro şu anda Türkiye’de altın çağını yaşıyor. Bütün kentlerde her yıl bin 200 değişik oyun oynanıyor. Bu oyunların büyük bir çoğunluğu Türk muharrirler tarafından yazılmış ve kapalı gişe oynuyorlar. O sırada her gün sinema seyrediliyor, müzik dinleniyor. Buna karşın tiyatro ölmüyor, ölmeyecek.
Bir de şöyle de bir şey var. İnsan eliyle üretilmiş, sonsuza kadar da yaşayacak tek bir eser var. O da telifli eserler. Biz 2 bin 500 yıl evvelki oyunları hala oynuyoruz. 150-200 yıl öncesinin romanlarını hala okuyoruz. Kültürel eserler daima olarak oynayacak. Biz, değişiktir bu bir teori lakin ben çok inanıyorum buna. Tarih üzere bir alan akademisyen çalışması dışında sadece sinema ve edebiyattan öğrenilir” sözlerini kullandı.
“TARİHÇİ OLMADAN TARİHİ SİNEMA YAPMAK MÜMKÜN DEĞİL”
Dünyanın en entelektüel insanları olmadıklarını kaydeden Ezel Akay “Bir senaryoyu yazarken, onu yazabilmek için gidip tarih, antropoloji okumalısın. Kostüm tarihi, yemek tarihi, diyaloglarla ilgili bir şeyler araştırmanız gerekiyor. Aslında bir yığın tarihçi ve analistin hepsinin bilgisi bir kıssada birleşiyor. İnsanların o periyotta bir tane elbisesi var. Onu da mümkün olduğunca süslüyor. Bunların hepsini biz araştırarak öğrendik. Bir sinemanın içinde bir yığın araştırmanın sonucu var. Onlar kıssaya dönüşmüş. Tarihçi olmadan tarihi sinema yapmak kelam konusu değil. Dünyadaki bütün tarihi sinemalar içinde muazzam bir araştırma var” diye konuştu.
“FİKİRLERİNİZİN MANİSA’MA KIYMET KATMASINI DİLİYORUM”
Emrah Safa Gürkan ile Ezel Akay, Manisalıların sorularını da yanıtladı. Söyleşinin sonunda sahneye çıkan Manisa Büyükşehir Belediye Başkanı Mimar Ferdi Zeyrek, Gürkan ve Akay’a plaket takdim etti. Söyleşinin çok keyifli geçtiğini belirten Lider Zeyrek, “Bu keyifli sohbet için çok teşekkür ediyorum. Mesir Festivali’ne ‘Dolu Dolu Festival’ demiştik. Bu Şenliği siz de bilgilerinizle, sohbetinizle doldurduğunuz için çok teşekkür ediyorum. Sizleri sahiden merakla bekleyen pırıl pırıl gözler görüyorum. Bunun bir daha tekrarlanmasını, sizin fikirlerinizi ve kanılarınızın Manisa’ma bedel katmasını diliyorum” biçiminde konuştu.
