Marmara’daki olası depreme karşı ‘deprem ivmeölçer sensörü’ geliştiriliyor
İSTANBUL (İGFA) – Marmara Bölgesi’nde beklenen büyük zelzeleye yönelik İstanbul Avrupa Yakası’nın elektrik altyapısını güçlendirme tarafında çalışmalarına devam eden Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş. (BEDAŞ), İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ile kıymetli bir iş birliğine imza attı.
Protokole nazaran, BEDAŞ, ABE Teknoloji A.Ş. ve İTÜ MATAM (İstanbul Teknik Üniversitesi Marmara Etkin Fay Tehlike ve Risk Uygulama Araştırma Merkezi) tarafından Prof. Dr. Cenk Yaltırak yürütücülüğünde geliştirilen “MASS Haberleşme Protokolüne Uyumlu Zelzele İvmeölçer Sensörü Geliştirilmesi Projesi” ile gerçek vakitli olarak toplanan ivmeölçer dataları kaydedilecek. Akabinde elde edilen bu bilgiler bilimsel tahlillerle kıymetlendirilerek zelzele risk haritaları çıkarılacak ve gerekli adımlar atılacak.
İstanbul’un güç altyapısının zelzeleye karşı çok daha güçlendirilmesini sağlayacak proje ile ilgili İTÜ Ayazağa Kampüsü’nde düzenlenen imza merasimi İTÜ Rektörü Prof. Dr. Hasan Mandal ve BEDAŞ Genel Müdürü Murat Yiğit ve çok sayıda davetlinin iştiraki ile gerçekleştirildi.
Törende konuşan İTÜ Rektörü Prof. Dr. Hasan Mandal, “BEDAŞ ile birlikte zelzele araştırmalarında yenilikçi teknolojilerin kullanılması emeliyle Türkiye’de örnek teşkil edebilecek bir protokole imza attıklarını söyledi.
Protokolle mümkün Marmara Depremi’ne hazırlıklı olmak, tehlike ve risk tahlillerini yanlışsız datalarla elde etmek emeliyle MASS protokollü sayaçlar ile çalışacak bir ivmeölçer ve sismik sürat ölçer prototipi kullanılacağını tabir eden Dr. Mandal, “Bilim temelli tahliller üreten bir araştırma üniversitesi olarak, bu cins ivmeölçerlerin kamu ve güç kuruluşlarıyla birlikte geliştirilmesi, yapay zekâ ile daima izlenen geniş bir ağ haline getirilmesi ve toplumun gerçek datalarla bilgilendirilmesini çok değerli buluyoruz. Yapay zekâ sistemiyle tespitte bulunup, gelecek odaklı, bilim ve teknoloji temelli bir tahlil üretme noktasında gereğini yapacak bu iş birliği için BEDAŞ’a teşekkür ediyoruz. Data idaresi yaklaşımıyla yapay zekâyı en üst seviyede kullanmak ve yapay zekâ ile bilgiyi değerlendirmek de çok ehemmiyet taşıyor. Türkiye’de bilgi üreten kurumların başında gelen İstanbul Teknik Üniversitesi ile bu süreci yürütmeleri çok değerli. Mevzu toplumsal açıdan da değerli, bunun topluma aktarılması önemli”. Toplumun sahiden yanlışsız bilgiye gereksinimi var. İTÜ’de yalnızca zelzele sonrası için değil sarsıntıdan evvel tehlike ve risk tahlilini yapabilecek çok kıymetli bilim insanlarımız var. Günümüzde en değerli olan şey bilgi. Hasebiyle bu datayı de üretecek olan, donanımlar, aygıtlar. İTÜ MATAM’ın (İstanbul Teknik Üniversitesi Marmara Etkin Fay Tehlike ve Risk Uygulama Araştırma Merkezi) en kıymetli girdisi de bilgidir. Bilgi olmadan gerekli bilgiyi üretmek ve hakikat halde kullanmak mümkün değil. Biz BEDAŞ üzerinden o datalara ulaşmış olacağız. Birinci etapta 50 adet üretilmesi planlanan zelzele ivmeölçer aygıtı sayısı İstanbul’da 1500’lere çıkacak daha sonra tüm Türkiye’ye yaygınlaştırılması kelam konusu olabilecek. Dünyada sarsıntı ile gündem olan birçok yere de bu sistemi teknoloji ve bilgi aktarma manasında paylaşıyor olacağız. Bu aygıtların bize bilgi ve bilgi sağlayacak olması çok kıymetli. Ne kadar çok bilgiye ulaşabilirsek, gelecekte o kadar fazla riski azaltacak tedbirler alabiliriz. Üzerimize düşen sorumlulukla, hocalarımızla, tüm grubumuzla bu çalışmayı en âlâ formda değerlendirip en uygun tahlili üretmeye çalışacağız” diye konuştu.
“TRAFO MERKEZLERİNİN SARSINTIYA DAYANIKLILIĞI BELİRLENECEK”
Deprem üzere büyük afetlere karşı dağıtım şirketlerinin envanterinde bulunan trafo ve dağıtım merkezleri, bina altı trafo yerleşimlerinin sağlamlığı ve dirençleri hakkında bilgi sahibi olmalarının değerine dikkat çeken BEDAŞ Genel Müdürü Murat Yiğit ise, mevcut şebeke altyapısının sarsıntıya karşı hasar riskini bilmek, yatırım planlarında taban ve yapısal riskleri göz önünde bulundurmak, sarsıntı riski olan bölgelerde daha süratli aksiyonlar almak, mümkün bir zelzele durumunda elektrik dağıtım altyapısının çökmemesi için büyük ehemmiyet taşıdığını söyleid.
“Trafo merkezlerinde karot örneği alınması ve yer etüdü yapılması yerine sarsıntı ivmeölçer sensörler yerleştirilmesi ile trafo merkezinin zelzele dayanımı ve direnci hakkında evvelce ve daha kısa vakit içinde bilgi sahibi olacağız” diyen Yiğit, “Teknolojinin ve yeni fikirlerin kıymetini çok düzgün bilen bir Şirket olarak bu projede emeği ve katkısı olan İTÜ topluluğuna, AR-GE grubumuza ve projemizi AR-GE olarak kabul edip destekleyen EPDK’ya (Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu) çok teşekkür ediyorum” dedi.
PROJE KAPSAMINDA 50 ADET İVMEÖLÇER SENSÖR GELİŞTİRİLECEK
İki kurum ortasında imzalanan protokol kapsamında, yabancı muadillerine kıyasla daha üstün özelliklere sahip, maliyet açısından verimli, dağıtım şebekesine uygun yerli üretim MASS Haberleşme Protokolüne uyumlu 50 adet sarsıntı ivmeölçer sensörü geliştirilecek. Sensörlerden elde edilen ivme bilgileri, yüksek süreç kapasitesine sahip üstün bilgisayarlarla tahlil edilerek zelzele risk haritası üzerine işlenecek ve risk sınıfları gözlemlenebilecek.
DEPREME KARŞI NASIL BİR YARAR SAĞLAYACAK?
MASS Haberleşme Protokolü entegrasyonlu sarsıntı ivmeölçer aygıtı devre kartının tasarlanmasını öngören projeyle, sensörlerden toplanan bilgilerin, yüksek süreç gücü kapasiteli harika bilgisayarlar ile manalandırılması ve harita üzerinden işlenmesi hedefleniyor. Bu ortada geliştirilecek olan ivmeölçer aygıtların, RS485, Ethernet, seri haberleşme üzere irtibat usulleri ile endüstriyel standartlar içerisinde MASS Haberleşme protokolü ile entegre çalışması da planlanıyor.
MASS Pro sayaçlarının bulunduğu, daima sarsıntı riski taşıyan bir bölgede kurulacak bir ağ ile ivmeölçerlerin parsel ve dağıtım şebekesi ögelerinin sarsıntı tesirlerini yüksek hassasiyetle ölçmesine imkan tanıyacak olan proje; muhtemel yıkıcı bir sarsıntı meydana gelmeden evvel, BEDAŞ’ın dağıtım sürekliliğini sağlamak emeliyle dağıtım şebekesi bileşenlerinin yerleştirilmesi, deplase edilmesi ve yatırım planlaması üzere bahislerde kıymetli avantajlar sunacak.
