ANKARA (İGFA) – Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 Faal Yaşlanma Endeksi’ni (AYE) birinci sefer resmi istatistik olarak yayımladı.
TÜİK, yaşlı nüfus artışının yaşlılık siyasetlerini zarurî kıldığını, AYE’nin bu siyasetleri yönlendireceğini belirtti. Türkiye, AB’ye kıyasla düşük endeks kıymetleriyle etkin yaşlanma konusunda daha fazla gayret gerektiğini ortaya koydu. Endeksler, Türkiye’nin süratli bir demografik dönüşüme girmesiyle birlikte faal yaşlanma konusunda siyaset geliştirilmesine ve ilerlemenin sağlanmasına gereksinim olduğunu gösterdi.
Verilere nazaran Türkiye’nin demografik dönüşümle “çok yaşlı ülkeler” sınıfına girdiği belirtilirken, 65 yaş ve üzeri nüfus 2019’da 7,5 milyondan 2024’te 9,1 milyona yükseldi. Yaşlı nüfus oranı yüzde 10,6’ya ulaşırken, 2030’da yüzde 13,5, 2100’de yüzde 33,6 olacağı varsayım ediliyor.
AYE, yaşlıların istihdam, topluma iştirak, bağımsız-sağlıklı ömür ve uygun ortam kapasitesini ölçüyor.
Türkiye’nin 2024 AYE kıymeti 29,7’ye yükselirken, 2023’te 28,7’ydi. AB ortalaması (36,8) üzerinde olmayan Türkiye, erkeklerde 34,5, bayanlarda 25,3 endeks bedeliyle cinsiyet farkı gösterdi.
Türkiye’nin AYE genel endeks pahası 2023 yılında 28,7 iken 2024 yılında 29,7 oldu. İstihdam bileşeni endeks kıymeti, 2023 yılında 25,9 iken 2024 yılında 27,6 oldu. Topluma iştirak bileşeni endeks bedeli 2023 yılında 12,0 iken 2024 yılında 12,5 oldu.
Bağımsız sağlıklı ve inançlı ömür bileşeni endeks pahası 2023 yılında 65,5 iken 2024 yılında 65,0 oldu. Etkin yaşlanma için kapasite ve elverişli ortam bileşeni endeks pahası ise 2023 yılında 44,3 iken 2024 yılında 46,1 oldu.
En Yüksek Bölge: Doğu Karadeniz (33,3), Batı Marmara (31,9) ve Kuzeydoğu Anadolu (30,8).
En Düşük Bölge: Güneydoğu Anadolu (26,9), Akdeniz (28,7) ve Orta Anadolu (28,8).
İstihdam 27,6, topluma iştirak 12,5, bağımsız hayat 65,0, uygun ortam 46,1.
Erkeklerde istihdam 40,4, bayanlarda 15,5; topluma iştirakte bayanlar (13,3) erkekleri (11,5) geçti.
Doğu Karadeniz, istihdam (42,2) ve genel endekste önder olurken, İstanbul topluma iştirakte (17,0), Ege bağımsız hayatta (68,1), Doğu Marmara uygun ortamda (51,1) öne çıktı.
Güneydoğu Anadolu, birden fazla bileşende en düşük kıymetlere sahip.