ANKARA (İGFA) – Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı bilgilere nazaran, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına nazaran 31 Aralık 2024 tarihi prestijiyle, bayan nüfus 42 milyon 811 bin 834 kişi, erkek nüfus 42 milyon 853 bin 110 kişi oldu.

Diğer bir tabirle, toplam nüfusun yüzde 49,98’ini bayanlar, yüzde 50,02’sini ise erkekler oluşturdu. Bayanlar ile erkekler ortasındaki bu oransal istikrar, bayanların daha uzun yaşaması nedeniyle, 60 ve daha üst yaş kümesinden itibaren bayanların lehine değişti. Bayan nüfusun oranı, 60-74 yaş kümesinde yüzde 52,0 iken 90 ve üzeri yaş kümesinde yüzde 69,1 oldu.

Kadınların erkeklerden 5,3 yıl daha uzun yaşadığı görüldü

Hayat Tabloları sonuçlarına nazaran, doğuşta beklenen hayat mühleti 2021-2023 periyodunda Türkiye geneli için 77,3 yıl iken bayanlarda 80,0 yıl, erkeklerde 74,7 yıl oldu. Genel olarak bayanların erkeklerden daha uzun yaşadığı ve doğuşta beklenen hayat müddeti farkının 5,3 yıl olduğu görüldü.

Doğuşta sağlıklı hayat mühleti bayanlarda 56,3 yıl oldu

Hayat Tabloları sonuçlarına nazaran, belli bir yaştaki kişinin günlük hayattaki faaliyetlerini sonlandıracak bir sıhhat sorunu olmadan yaşaması beklenen yıl sayısını söz eden sağlıklı hayat müddeti, 2021-2023 periyodunda sıfır yaşında bulunan bir kişi için Türkiye genelinde 57,6 yıl iken bayanlarda 56,3 yıl, erkeklerde 59,0 yıl oldu. Buna nazaran, erkeklerin doğuşta sağlıklı ömür müddetinin bayanlardan 2,7 yıl daha uzun olduğu görüldü.

Ortalama eğitim mühleti bayanlarda 8,6 yıl oldu

Ulusal Eğitim İstatistiklerine nazaran, 25 yaş ve üzeri nüfusun ortalama eğitim mühletinin yıllara nazaran arttığı görüldü. Türkiye geneli için 25 yaş ve üzeri nüfusun ortalama eğitim mühleti 2011 yılında 7,3 yıl, bayanlarda 6,4 yıl, erkeklerde 8,3 yıl iken, 2023 yılında Türkiye genelinde 9,3 yıl, bayanlarda 8,6 yıl, erkeklerde 10,1 yıl oldu.

Cinsiyete nazaran ortalama eğitim mühleti, 2011-2023

En az bir eğitim seviyesini tamamlayan 25 ve daha üst yaştaki bayanların oranı yüzde 87,8 oldu

Ulusal Eğitim İstatistiklerine nazaran, en az bir eğitim seviyesini tamamlayan 25 ve daha üst yaştaki nüfusun toplam nüfus içindeki oranının 2008-2023 yılları ortasında arttığı görüldü. En az bir eğitim seviyesini tamamlayan 25 ve daha üst yaştaki bireylerin toplam nüfus içindeki oranı, 2008 yılında yüzde 75,1 iken 2023 yılında yüzde 92,2 oldu. Bu oran cinsiyete nazaran incelendiğinde, 2008 yılında en az bir eğitim seviyesini tamamlayan 25 ve daha üst yaştaki bayanların oranı yüzde 67,5, erkeklerin oranı yüzde 82,8 iken, bu oran 2023 yılında bayanlarda yüzde 87,8, erkeklerde ise yüzde 96,8 oldu.

Cinsiyete nazaran en az bir eğitim seviyesini tamamlayanların oranı, 2008-2023

Yükseköğretim mezunu olan 25 ve daha üst yaştaki bayanların oranı yüzde 22,7 oldu

Ulusal Eğitim İstatistiklerine nazaran, yüksekokul ve fakülte, yüksek lisans ve doktora mezunu olan 25 ve daha üst yaştaki nüfusun toplam nüfus içindeki oranı, 2008 yılında yüzde 9,1 iken 2023 yılında yüzde 24,4 oldu. Bu oran cinsiyete nazaran incelendiğinde, 2008 yılında yükseköğretim mezunu olan 25 ve daha üst yaştaki bayanların oranı yüzde 7,1, erkeklerin oranı yüzde 11,2 iken bu oran 2023 yılında bayanlarda yüzde 22,7, erkeklerde ise yüzde 26,2 oldu.

Annesi yükseköğretim mezunu olanların yüzde 84,6’sının yükseköğretim mezunu olduğu görüldü

Ulusal Eğitim İstatistikleri Data Tabanına nazaran, ebeveynin tamamladığı eğitim seviyesine nazaran ferdin tamamladığı eğitim seviyesi oranına bakıldığında, ebeveynin eğitim düzeyi yükseldikçe bireyin eğitim seviyesinin yükseldiği görüldü. 2023 yılında annesi yükseköğretim mezunu olanların yüzde 84,6’sının yükseköğretim mezunu olduğu görüldü.

Yükseköğretim mezunu bayanların işgücüne iştirak oranı yüzde 68,9 oldu

Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına nazaran 2023 yılında 15 ve daha üst yaştaki nüfusun işgücüne katılma oranının yüzde 53,3 olduğu görüldü. Bu oran bayanlarda yüzde 35,8, erkeklerde ise yüzde 71,2 oldu.

İşgücüne katılma oranı eğitim durumuna nazaran incelendiğinde, bayanların eğitim düzeyi yükseldikçe işgücüne daha fazla katıldıkları görüldü. Okuryazar olmayan bayanların işgücüne katılma oranı yüzde 13,8, lise altı eğitimli bayanların işgücüne katılma oranı yüzde 26,8, lise mezunu bayanların işgücüne katılma oranı yüzde 37,4, mesleksel yahut teknik lise mezunu bayanların işgücüne katılma oranı yüzde 45,0 iken, yükseköğretim mezunu bayanların işgücüne katılma oranı yüzde 68,9 oldu.

Cinsiyet ve eğitim durumuna nazaran işgücüne katılma oranı, 2023

Kadınların istihdam oranının erkeklerin yarısından daha az olduğu görüldü

Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına nazaran 2023 yılında 15 ve daha üst yaştaki nüfusun istihdam oranının yüzde 48,3 olduğu görüldü. Bu oran bayanlarda yüzde 31,3, erkeklerde ise yüzde 65,7 oldu.

En yüksek istihdam oranı yüzde 54,5 ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgesinde, en düşük istihdam oranı ise yüzde 37,5 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgesinde gerçekleşti.

En yüksek bayan istihdam oranı, yüzde 38,9 ile TR61 (Antalya, Isparta, Burdur) bölgesinde, en düşük bayan istihdam oranı ise yüzde 19,8 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgesinde gerçekleşti.

Kadın istihdam oranının en yüksek ve en düşük olduğu 5 bölge, İBBS 2. Seviye, 2023

En yüksek erkek istihdam oranı, yüzde 71,8 ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgesinde, en düşük erkek istihdam oranı ise yüzde 56,7 ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) bölgesinde gerçekleşti.

Kadınların istihdamda yarı vakitli çalışma oranı yüzde 16,1 oldu

Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına nazaran yarı vakitli çalışanların istihdam içindeki oranının 2023 yılında yüzde 10,2 olduğu görüldü. Bu oran bayanlarda yüzde 16,1, erkeklerde ise yüzde 7,3 oldu.

Hanesinde 3 yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş kümesindeki bayan istihdam oranı yüzde 27,1 oldu

Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına nazaran hanesinde 3 yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş kümesindeki bireylerin istihdam oranı, 2014 yılında yüzde 59,8 iken 2023 yılında yüzde 60,1 oldu. Bu oran cinsiyete nazaran incelendiğinde, 2023 yılında hanesinde 3 yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş kümesindeki bayanların istihdam oranının yüzde 27,1, erkeklerin istihdam oranının ise yüzde 90,1 olduğu görüldü.

Cinsiyetler ortası fiyat yahut yarar farkı tüm eğitim seviyelerinde erkek lehine gerçekleşti

Cinsiyetler ortası fiyat yahut kar farkı, erkek ve bayan ortasındaki fiyat yahut yarar farkının erkek fiyat yahut çıkarına yüzdesel oranı olarak tanımlanmaktadır. Kar Yapısı İstatistiklerine nazaran, yıllık ortalama brüt ücret-maaş ile hesaplanan gösterge için en yüksek fark yüzde 17,4 ile yükseköğretim mezunlarında, en düşük fark yüzde 13,2 ile tekrar ilkokul ve altı mezunlarda gerçekleşti. Yıllık ortalama brüt çıkar ile hesaplanan gösterge için ise, en yüksek fark yüzde 20,0 ile lise mezunlarında, en düşük fark ise yüzde 14,9 ile ilkokul ve altı mezunlarda gerçekleşti.

Kadın büyükelçi oranı yüzde 26,9 oldu

Dışişleri Bakanlığı verilerine göre kadın büyükelçi oranı 2011 yılında yüzde 11,9 iken 2024 yılında yüzde 26,9 oldu. Erkek büyükelçi oranı ise 2011 yılında yüzde 88,1 iken 2024 yılında yüzde 73,1 oldu.

Kadın milletvekili oranı yüzde 19,9 oldu

Türkiye Büyük Millet Meclisi datalarına nazaran 2024 yıl sonu prestijiyle 593 milletvekili içerisinde bayan milletvekili sayısının 118, erkek milletvekili sayısının ise 475 olduğu görüldü. Meclisteki bayan milletvekili oranı 2007 yılında yüzde 9,1 iken, 2024 yılında yüzde 19,9 oldu.

Yükseköğretimde vazifeli profesörler içinde bayan profesör oranı yüzde 34,6 oldu

Yükseköğretim İstatistiklerine nazaran yükseköğretimde misyonlu profesörler içerisindeki bayan profesör oranı 2010-2011 öğretim yılında yüzde 27,6 iken 2023-2024 öğretim yılında yüzde 34,6 oldu. Yükseköğretimde vazifeli doçentler içerisindeki bayan doçent oranı ise, 2010-2011 öğretim yılında yüzde 32,2 iken 2023-2024 öğretim yılında yüzde 42,1 oldu.

Üst ve orta seviye yönetici durumundaki bayan oranı yüzde 20,6 oldu

Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına nazaran üst ve orta seviye yönetici konumundaki bayan oranı 2012 yılında yüzde 14,4 iken 2023 yılında yüzde 20,6 oldu.

Borsa İstanbul’da süreç gören en büyük 50 şirketin (BİST 50) yönetim kurulu üyelerine bakıldığında, 2016 yılında yüzde 12,2 olan bayan üye oranı 2024 yılında yüzde 19,4 oldu.

Kadın Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) işçisinin oranı yüzde 34,1 oldu

Muhakkak bir devirde (genellikle bir takvim yılı) bir kişi ya da küme tarafından Ar-Ge faaliyetleri için harcanan müddetin tıpkı devirde çalışılan toplam mühlete bölünmesi yoluyla hesaplanan Tam Vakit Muadili (TZE), 0 ile 1 ortasında bir bedel alarak memleketler arası Ar-Ge işçisi karşılaştırmalarında kullanılmaktadır.

Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırması sonuçlarına nazaran, TZE cinsinden bayan Ar-Ge işçi sayısı, 2023 yılında 99 bin 195 kişi ile toplam Ar-Ge işçi sayısının yüzde 34,1’ini oluşturdu. Kesimler prestijiyle TZE cinsinden bayan Ar-Ge işçi oranı, yükseköğretimde yüzde 47,7, kâr emeli olmayan kuruluşların da dâhil edildiği genel devlette yüzde 29,6, mali ve mali olmayan şirketlerde ise yüzde 27,8 oldu.

Ortalama birinci evlenme yaşı bayanlarda 25,8 oldu

Evlenme İstatistiklerine nazaran resmi olarak birinci evliliğini 2024 yılında yapmış olan bayanların ortalama birinci evlenme yaşı 25,8 iken erkeklerin ortalama birinci evlenme yaşı 28,3 oldu. Ortalama birinci evlenme yaşının en yüksek olduğu vilayet, bayanlarda 29,1 yaş, erkeklerde 31,9 yaş ile Tunceli oldu. Ortalama birinci evlenme yaşının en düşük olduğu vilayet ise bayanlarda 23,3 yaş ile Ağrı, erkeklerde 26,5 yaş ile Şanlıurfa oldu.

Cinsiyete nazaran ortalama birinci evlenme yaşının en yüksek ve en düşük olduğu 3 vilayet, 2024

Kadınların yüzde 16,7’sinin eğitim düzeylerinin eşlerinden daha yüksek olduğu görüldü

ADNKS sonuçlarına nazaran resmi evliliklerde eşler ortasındaki eğitim farkı incelendiğinde, 2023 yılında bayanların yüzde 38,7’sinin kendilerinden daha yüksek eğitimli erkeklerle evli olduğu görüldü. Eşlerinden daha yüksek eğitimli olan bayanların oranının yüzde 16,7, eğitim düzeyleri tıpkı olan eşlerin oranının ise yüzde 43,2 olduğu görüldü.

Kesinleşen boşanma davaları sonucu annenin velayetine verilen çocuk oranı yüzde 74,4 oldu

Boşanma İstatistiklerine nazaran 2024 yılında katılaşan boşanma davaları sonucu çocukların velayetinin çoğunlukla anneye verildiği görüldü. Annenin velayetine verilen çocuk oranı yüzde 74,4 iken babanın velayetine verilen çocuk oranı ise yüzde 25,6 oldu.

İnternet kullanan bayanların oranı yüzde 85,4 oldu

Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması sonuçlarına nazaran 2024 yılında 16-74 yaş kümesindeki bireylerin İnternet kullanım oranı yüzde 88,8 oldu. Bu oran bayanlarda yüzde 85,4 iken erkeklerde yüzde 92,2 oldu.